BIÇÛKIRIN Û MEZINKIRIN DI ZIMANÊ KURDÎ DE
LUQMAN YÛSIF
Kovara Pênûsa Azad-Hijmara13ê
Her
miletek, her civakek, yan jî her zimanek cudahiyek wî di hin babetan de heye,
nemaze ku xwedî dîrokek kevnar be, û bi pêvajoya demê re û li gorî rewşên
dîrokî, cografî û mirovahî, têgeh û derbirîn hûnandine.
Zimanê
Kurdî jî yê ku ji zimanên herî kevnar tê hilbijartin, û bi ser hemî ceng û
êrîşên di seranserê dîrokê de li dijî hatine bikaranîn ,evî zimanî dikarîbû ne
tenê xwe biparêze, lêbelê dikarîbû xwe
bipêşbixe û di nava hemî zimanên zindî de xwe dupat bike û bimîne stûna herî
sereke ji hebûna netewa Kurd re.
Ji ber mijara axaftina li ser ziman gelek berfereh e, ji neçarî yek dikare ronahiyê bavêje ser hin babetan, ji wn babetan :
1-Biçûkirin û mezinkirina di hin waran de
A-Di warê civakî de (Wek mînak)weha tê bikaranîn:
Keç-------------Keçik
Kur-------------Kurik
Mêr-----------Mêrik
Jin-------------Jinik
Dapîr-------Dapîrk
Xezûr---------Xezûrk
B-Di warê sirûştî de
Çem---------Çemik
Dar-------Darik
Gul-------Gulik
Şax--------Şaxik
Pel--------Pelik
Av -----Avik
Ax ------Axik
Gir-------Girik
Ç-Di warê rengan de:
Sipî ------Sipîk
Zer -----Zerik
Sor--------Sorik
Şîn --------Şînik
Kesk --------Keskik
Reş -------Reşik
Gewr------Gewrik
D-Di warê ajalan û xişokan de:
Berx -----Berxik
Kehir ----Kehrik
Nehgon----Nehgonk
Ker ----Kerik
Hesp-----Hespik
Se -----Sekik
Mar -----Marik
Kurim-----Kurmik
Rovî ------Rovîk
Mih -----Mihik
Şêr -----Şêrik
Mêş-----Mêşik
Pêşî--------pêşîk
E-Di warê rengdêrî de:
Kin-----Kinik
Dirêj-----Dirêjik
Lal----Lalik
Kor----Korik
Xort---Xortik
Can---Canik
Rind---Rindik
Zirav-----ziravik
Ê-Di warê endam û alavan de:
Dest—Destik
Ling---Lingik
Çav----Çavik
Tilî-----Tilîk
Çeng----Çengik
Rehin---Rehnik
Bêr----Bêrik
Kêr----Kêrik
Misîn----Misînk
Ev nimûneyên hatin destnîşankirin, yan jî hilbijartin sebaretî zimanê Kurdî, ew mîna dilopekê ne ji deryayê, lê giringiya wan ji ziman re gelek balkêşe û zimanê me hêja ye em xwe di ber de rawestînin û ronahiyê bidin naverok û cudahiya wî bi armanca tekezkirina ku zimanê kurdî gelek dewlemende û wê bimîne zindî li kêleka zimanên navdar.
ليست هناك تعليقات: